De eerste stappen die we hierbij met elkaar (bedrijfsleven, overheden en kennisinstellingen) kunnen maken, is via de ‘R&D regeling voor de Mobiliteitssectoren’ (maritiem, luchtvaart, automotive). Hiervoor komt vanuit het Ministerie van EZK totaal € 150 miljoen beschikbaar (de regeling wordt medio mei 2021 geopend). Samen met onze kennispartners wil MARIN graag de gezamenlijke kennisbasis ontwikkelen, om maritieme ondernemers te ondersteunen bij hun onderzoek en ontwikkeling van concrete innovaties. Dus bekijk de video en lees verder.

De R&D-regeling voor de mobiliteitssectoren en de invulling van het Maritiem Masterplan

De technische uitdagingen in de maritieme energietransitie zijn groot: de benodigde vermogens voor schepen zijn zeer hoog (vele megawatts) en het noodzakelijke bereik is zeer groot (vele dagen tot weken). De systemen voor dit soort hoge vermogens zijn nog in ontwikkeling en gebruiken brandstoffen die nog niet breed beschikbaar zijn. Elk scheepstype vraagt een eigen optimale aandrijflijn: een sleepboot of ander hulpvaartuig heeft een heel andere missie en vaarprofiel dan een vrachtschip of veerboot. Om tot emissieloze schepen te komen, moeten we ook naar de hele keten kijken: vanaf de energiebron, via de energiedragers, de omzetting van energie en de hele aandrijflijn tot het operationele gebruik van het schip. Alleen als deze hele keten ‘from well tot wake’ klimaatneutraal is, kunnen we echt spreken over schone scheepvaart:

De diversiteit aan schepen, werkzaamheden en vaarroutes maakt dus dat er niet één oplossing is voor de gehele Nederlandse vloot. Ontwikkeling en toepassing van verschillende alternatieve brandstoffen zoals methanol, waterstof en ammoniak zullen de komende decennia bijdragen aan het steeds schoner varen van de schepen. Daarnaast zal met de versnelling van technologie-ontwikkeling het belang van eenvoudigere (en goedkopere) retrofits toenemen. Het modulair bouwen van schepen is één van de pilaren om schepen in de toekomst sneller aan te passen aan dan beschikbare technologie. Uiteraard gaat het niet enkel om brandstoffen. Oplossingen zoals elektrificering en gebruik batterijen, evenals technieken zoals wind assisted ship propulsion en carbon capture en storag,e dragen ook bij aan de versnelde verduurzaming van de maritieme sector. Naast verduurzaming liggen er grote kansen voor een slimmere en internationaal concurrerende sector door de inzet van nieuwe digitale oplossingen.

Het R&D-programma van het Maritiem Masterplan omvat daarom acht onderzoekslijnen die gericht zijn op Zero Emission Shipping (1 – 5) en Smart & Digital Shipping (6 – 8). Samen zorgen deze lijnen voor de systeemverandering die nodig is om in de toekomst concurrerend emissieloze schepen te ontwikkelen, bouwen en laten varen. Leren van de eerste pilots, retrofits en prototypes en de technologieën daarop aanpassen, zal zorgen voor een continue verbetering van de concrete toepassing van R&D. In het R&D- programma is ruimte voor de ontwikkeling van technologie die nu nog zeer experimenteel is, maar op termijn zal bijdragen aan de reductie van uitstoot.

Wat kan MARIN hieraan bijdragen?

Zoals gezegd, willen we als MARIN via kennisontwikkeling, kennisdeling en samenwerking bijdragen aan de doelstellingen van het Maritiem Masterplan:

• We willen (consortia van) bedrijven ondersteunen bij hun industrieel onderzoek en experimentele ontwikkeling (inclusief demonstraties en pilots) met onafhankelijk advies, assistentie, validatie & verificatie. We helpen graag mee om de innovaties in de maritieme sector een stap verder te brengen in de praktijk.
• We willen de ontwikkelingen in de sector ook ondersteunen met een aantal gerichte samenwerkings- en onderzoeksprogramma’s. In deze JIP’s (Joint Industry Projecten) willen we kennis, tools en methoden ontwikkelen die we als sector nodig hebben om de emissieloze en digitale transitie echt te maken met elkaar. We ontwikkelen daarnaast test- en simulatiemethoden en opstellingen die breed gebruikt kunnen worden, ook in de fabriekshallen van de maritieme maakindustrie of bij pilots aan boord. Hierin werken we ook nauw samen met andere onderzoeksorganisaties zoals TNO, TU Delft, HAN (Hogeschool Arnhem Nijmegen) en NLDA.

In het onderstaande plaatje is dit (vereenvoudigd) samengevat:
Samen met de maritieme sector en onze kennispartners wil MARIN graag de gezamenlijke kennisbasis ontwikkelen in een aantal Joint Industry Projecten (JIP’s). Daaraan gekoppeld willen we maritieme ondernemers ondersteunen bij het onderzoek en ontwikkeling van hun concrete innovaties. Door zo in grotere consortia samen te werken, bereiken we ons gezamenlijke doel: oplossingen voor emissieloze en digitale schepen die ondernemers zelf op de markt kunnen brengen en algemene (pre-competitieve) kennis voor de hele maritieme sector.

Als MARIN overwegen we vier JIP initiatieven

• Een uitbreiding van de ZERO JIP waarin we met elkaar de machinekamers van de toekomst willen ontwikkelen en testen. De uitbreiding richt zich op Nederlandse schepen die essentieel zijn voor de Nederlandse markt, de (modulaire) integratie van deze nieuw machinekamers in het scheepsontwerp (met Nederlandse ingenieursbureaus en werven), de veiligheid aan boord en een mobiele testopstelling voor op de teststand of aan boord. We sluiten deze JIP aan bij de opvolging van de Green Maritime Methanol JIP van TNO. Contactpersoon: Christian Veldhuis
• In de DigiWind JIP combineren we het onderwerp ‘Wind Assisted Ship Propulsion’ met digitalisering en Artificiële Intelligentie (AI). We willen de ontwikkeling van zeilende hulpvoorstuwing ondersteunen met de ontwikkeling van optimalisatie- en evaluatiemethoden. Daarnaast willen een echte zeilende ‘demonstrator’ bouwen (10-15m) die zichzelf leert zeilen op basis van machine learning, zowel in de praktijk als in een simulatieomgeving (op basis van een ‘digital twin’). Alle data van de praktijktesten worden gedeeld, waarbij we ook ervaring opdoen met het delen van data via gezamenlijke dataformats en -platformen. Alle digitale technieken worden gedeeld met de betrokken bedrijven. Contactpersoon: Hannes Bogaert
• In de Brug naar de toekomst bekijken we hoe een scheepsbrug eruit zal gaan zien. Hoe combineren we veilig navigeren met het gebruik van een complexere emissieloze machinekamer? Welke ‘decission support’ systemen krijg je op de brug nu er steeds meer data is? Welke informatie heb je nodig en hoe bied je die aan op de brug? We sluiten hierin aan bij de kennis en modellen die in de ZERO JIP worden ontwikkeld. Contactpersoon: Jos Schreurs
• In de C.A.P.E. JIP (Collision Avoidance Performance Evaluation) ontwikkelen we een evaluatie- en simulatieomgeving om geautomatiseerde en autonome systemen te testen, zodat we zeker weten dat ze veilig zijn voordat ze op zee of in de binnenwateren worden ingezet. Contactpersoon: Dimitri van Heel

Meer informatie

Onderstaande presentatie geeft aanvullende informatie. Dit zijn eerste ideeën, geen dichtgetimmerde plannen. We willen ze graag samen verder uitwerken, zodat ze goed aansluiten bij de initiatieven uit de sector en wat we als maritieme sector met elkaar nodig hebben!